Tiraxtur Cumhuriyeti- جمهوری تراکتورسازی

هر ادم منصفی اذعان دارد که تیم فوتبال تراکتورسازی جزء معدود تیم هایی است که نقش فراورزشی داشته و سایر کارکردهای آن وزنی به مراتب بیشتر از جنبه فوتبالی آن دارد. در فضای بسته سیاسی و اجتماعی ایران که اجازه هیچ نوع  تجمعی به مردم داده نشده و با اقدام کنندگان نیز با شدت کامل برخورد می گردد مسابقات تراکتورسازی فرصت بی بدیلی است برای تجمع مردم و بیان خواسته های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و حتی محیط زیستی آنها. مسابقات تراکتورسازی برخلاف سایر تیم های ایران که طرفداران آنها فقط و فقط به ورزش می پردازند، محل سر دادن شعارهایی در رابطه با زبان مادری، فرهنگ تحت فشار و در خطر نابودی و شعارها بر علیه نژاد پرستی(هر چند که گاه این اعتراضات فراتر رفته و خود رنگ وبوی نژاد پرستانه گرفته می گیرد که به خاطر رابطه عمل و عکس العملی بوده و علت ماهوی ندارد) و نیزاعتراض به ساست های غلط دولت در مورد دریاچه ارومیه و محیط زیست اذربایجان می باشد. نوع مکانیزم اجتماعی این رفتار به گونه ایست که اخیرا برخی از صاحب نظران علوم اجتماعی کارکرد این تیم را نوعی کارکرد حزبی دانسته اند که قدرت بسیج توده ها،  ارتباط بین انها، و جهت دهی سیاسی و فرهنگی به خواسته های آنها را دارد. تفاوت این تیم با یک حزب سیاسی نیز عمدتا در نحوه مدیریت و رهبری می باشد. در احزاب سیاسی رهبری مشخص بوده و تعالیم و دستورات از بالا به پایین و از طریق رسانه های رسمی حزب جریان می یابد، در صورتی که در تراکتورسازی رهبری وجود نداشته و تک تک طرفداران، خود هم تصمیم گیرنده و هم رسانه جریان می باشند. استفاده از بزارهای نوینی همانند پیغام های کوتاه تلفنی، فیسبوک و وبلاگ ها و نظایر آن توانسته است تا انحصار حکومت مرکزی بر رادیو و تلویزیون و روزنامه ها را تا حد زیادی بی اثر نموده و انتقال آزاد اطلاعات را تضمین نماید. با توجه با این ویژگی ها عجیب نیست اگر تراکتورسازی را فراتر از یک تیم ورزشی و در حد یک حزب سیاسی بدانیم و نیز عجیب نیست اگر آنرا با عنوان جمهوری تراکتورسازی و یا Tiraxtur Cumhuriyeti بنامیم.